Namık Koçak: Pera ya da Nuh'un Gemisi

PERA

Cadde-i Kebir

Her zaman kalabalık, hep ışıltılı, her daim canlı..

İstiklal Caddesi ile İngiltere Başkonsolosluğ'nun bulunduğu,Meşrutiyet

Caddesi arasındaki Hazzo Pulo (Haco Pulo) Pasajının geçmişi141 yıl

gerilere gider. Yıllar önce Foto Muhabiri Ara Güler'le buradan geçerken,

"Bak bu dükkan babamın eczanesiydi, çocukluğum ve gençliğim bu pasajda

geçti" demişti. Pasajın Manahiya Kilisesi'ne de bir çıkışı vardır. Günümüzde

pasajın havası çok değişmiş sahaflar, takı dükkanları, kahvehaneler açılmış,

gençlerin çok popüler bir buluşma mekanı olmuş tarihi Hazzo Pulo Pasajı..

Pasajlarıyla bilinir Pera, içlerinden Çiçek Pasajını bilmeyen yoktur, ister

ayaküstü isterseniz bir meyhanede zamanın nasıl akıp gittiğinin farkında

varamazsınız. Avrupa Pasajı'nın heykelleri, antikacı dükkanları göz alıcıdır,

Balıkpazar'na açılan Aslıhan Pasajı ise sahafların yeni mekanıdır. Elhamra,

Atlas, Suriye, Halep, Rumeli, Aznavur Pasajları Pera'ya geçmişin mirasıdır.

Balıkpazarı damak tadına düşkün ehli keyiflerin aradıklarını bulabilecekleri

bir çarşı. Zengin semtlerdeki şarküterilerin her zaman önemli rakibidir, ayrıca

burada lezzet bir gelenektir..Peynirin, lakerdanın, çirozun, balığın, karidesin,

midyenin ahtapotun hasılı eski İstanbul'dan günümüze mezenin en tazesi için

kadim demciler buraya uğrayı alış veriş etmeden kesinlikle masa kurmazlar..

Midye tava ya da midye dolma bir İstanbul geleneğidir, yeni sofra

deyimiyle vazgeçilmez bir atıştırmalıktır. Son yıllarda denizleri aşırı

kirlenmesi yüzünden midye için olumsuz yazılar çıksa da değişen

birşey yoktur ve Balıkpazarı'nda midyenin saltanatı sürmektedir..

Her şey mevsimine göredir ve iki mevsimden ibarettir onun yaşamı,

kışın kestane yazın mısır patlatır. kestaneler bitip ilk mısırlar çıktığında

bir yıl daya geçmiş olacaktır. İçli köfte ev işidir, babadan devraldığı

mesleği oğullar sürdürür. Eskiden Atlas Pasajının girişinde satardı,

şimdi tezgah Hazzopulo Pasajı önünde ve herkes onların ününü biliyor..

Caddeye açılan sokakların çoğu inatla eski dokularını korumayı başarmışlar,

Sağdaki Emir Nevruz Sokağının sonunda Rum Ortodoks Manahiya Kilisesi

vardır (Ortada). Soldaki Postacılar Sokak Nuri Ziya ve Kumbaracı yokuşları

Caddenin kalabalığından aşağıya Boğazkesen'e doğru akıp gidiyorlar sanki..

St.Antuan caddenin en popüler kilisesi, 1724 yılında sarayda çalışan
katolik memurlar ve bölgedeki tüccarlar için yapılmış Neogotik mimariye
sahip şık bir yapı. Hafta kilise çok kalabalık oluyor sonları İstanbul'da
çalışan farklı ülkelerden pek çok Katolik çeşitli dillerde yapılan ayinler
için St. Antuan'da toplanıyor. Hafta içi Salı hariç, Cumartesi dahil sabah
08.00'de İngilizce, akşam 18.00'de Türkçe, pazar günleri 10.00'da
İngilizce, 10.30'da Lehçe, 11.30'da İtalyanca, 18.00'de Türkçe ayin
yapılıyor. Salı günleri adak günü, Türkçe ilahiler eşliğinde Türkçe ayin
yapılıyor. Kilisede açılan adak defterine daha çok analar ya da
kızları, adak mektubu yazarlar. Adak defterinin sayfaları hayırlı
kısmet bekleyenlerin veya çocuk isteyenlerin dilekleriyle doludur..

Cadde üzerindeki Ağa Camisi'nin girişi Sakızağacı Sokağının

içinde, ancak sokağın adı birkaç yıl önce Atıf Yılmaz Sokağı

olarak değiştirildi. Cami 1596 yılında Galatasaray Ağası

Şeyhulharem Hüseyin Ağa tarafından yaptırılmış. Caminin

Şadırvanı'nın Mimar Sinan eseri olduğu ve Kasımpaşa'daki

harap Sinan Paşa Camisi'nden getirildiği söylenir. Özellikle

cuma günleri cemaat camiye ve avluya sığmaz sokağa taşar..

Her cumartesi yeni bir festival yaşanır Pera'da, sokak şarkıcılarına

inat, tramvay'ın arkasına takılmış platformda da gezici bir orkestra

çalar. Kalabalığın arasında yanınızdan geçen tramvaydan yayılan

müzikle yürür gidersiniz Tünel'den Taksim'e doğru. Tünel'de başlayan

şarkı Galatasaray'da biter, ikinci şarkı biterken Taksime ulaşır tramvay..

Dünya'nın çok farklı yerlerinde gezgin müzisyenler ya da gruplar

çalar İstiklal'de, diğerlerinden farklı bir müzik ise hemen farkedilir.

Mistik tarzda ezgiler çalan üç kişilik bir grup vardı o gün ve çevresi

gerçekten çok kalabalıktı. Yanındakilerle hiç konuşmadan müziğe

konsantre olan, fotoğraf çeken, ilgisiz gibi görünseler de etkilenenler..

Karadeniz insanının gönlü zengindir, para atsanız da canınız

sağolsun, atmasanız da. Kalabalıkların ortasında kendi müziğini

yapar inançla ve de inatla. İnsanlar gelip geçerler, kulaklarında

kemençenin tınılarıyla. Hemen karşı sırada ise ilgin bir illüzyon

gösterisiyle insanların ilgisini çekmeye çalışan bir delikanlı.

Birkaç kişi merak edip dursa hemen gösteriye başlayacak..

Kimi müzik yapıyor, kimileri yaptıkları el işlerini satarak Dünya'yı

dolaşıyor. Çok değişik ülkeleri geziyor, farklı kültürleri tanıyorlar.

Kimi zamanda ülkelerinden çok uzakta bir şehirde tanıdıkları yeni

dostlarıyla yola devam ediyorlar. Biri müzik yapıyor diğerleri yün

başlıklar örüp satıyor. Sonra yeniden yollara düşüyorlar, başka

şehirlerde başka insanlar tanımak, oraların kültürlerini solumak için..

İstiklal'de para kazanabilmek için müzik ille de müzik yeteneğinizin

olması gerekmez, içli köfte ya da midye dolma yapacak marifetiniz de

yoksa burada çare tükenmez bu genç adam sabun köpüğü satıyor

geçinip gidiyor. Akla ziyan her türlü malın alıcısı var bu caddede..

Galatasaray Lisesinin önü her meslekten, siyasetten, inançtan

grupların hak aradıkları, seslerini duyurdukları bir küçük alandır..

hasta tutukluların yakınları, işten çıkartılanlar, yargı mağdurları, işsizler,

çevreciler, insan hakları savunucuları, bu alandan çıkmamaları

koşuluyla gösterilerini yaparlar. Yürümek isteyen gruplara karşı birkaç

adım ileride robokop giysili gaz maskeli polisler ve TOMA bekler..

İstiklal Caddesinin tam ortasında, Galatasaray'da en acı bekleyiştir

Cumartesi Anneleri. 27 Mayıs 1995'de başladı bu sessiz ve anlamlı

eylem. Ancak polisin aşırı şiddet göstermesi sonucu 1999'da ara

verildi, onlar kayıplarını unutmadılar, sabırla direndiler yine her

hafta kayıplarını yüreklerine gömüp, toplanıyorlar acıyı paylaşıyorlar..

Galatasaray'da bugün, 33 yıldır oğlu Hayrettin Eren'i arıyan Elmas Eren'le birlikteydik..
Çiçeklerle donatacağı bir mezarın peşinde bir ömür geçmiş, ana yüreği vazgeçmemiş..
Aradaki kesintiye rağmen 18 yıldır sabırla İstiklal'e gelen Cumartesi annelerine saygıyla...

Gazeteciler de basın özgürlüğü, tutuklamalar, işten çıkartmalar
yüzünden yaşadıkları zorlukları Galatasaray'da protesto ediyorlar..
Bir bakıma yazamadıkları her şeyi burada özgürce haykırıyorlar.
Galatasaray'da o küçük adacıkta sansür yok, isteyen herkes sesini
duyurabiliyor, Caddenin kalabalıklarıyla sorunlarını paylaşabiliyor..